डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या नेतृत्वाखालील अमेरिकेने अलीकडेच अनेक देशांवर लावलेल्या आयात शुल्कांमध्ये अचानक स्थगिती दिली आहे. हा निर्णय जागतिक शेअर बाजारासाठी एक मोठा दिलासा ठरला आहे. ९० दिवसांच्या या स्थगितीने एक वेगळा आर्थिक वातावरण निर्माण केला असून, त्याचे पडसाद आशिया, युरोप आणि अमेरिकेच्या बाजारांमध्ये स्पष्टपणे पाहायला मिळत आहेत.
अमेरिकेने अनेक देशांवर लादलेली उच्च दराची आयात शुल्के (tariffs) ही “अमेरिकन उत्पादनांचे संरक्षण” या उद्देशाने लावली गेली होती. विशेषतः चीनसह इतर व्यापार भागीदार देशांवर तीव्र शुल्क लागू करण्यात आले. यामुळे जागतिक व्यापारामध्ये तणाव वाढला आणि गुंतवणूकदारांमध्ये अस्थिरता निर्माण झाली.
ट्रम्प यांनी अलीकडेच अचानक घोषणा केली की पुढील ९० दिवसांसाठी हे आयात शुल्क स्थगित केले जातील. या निर्णयामुळे शेअर बाजारात मोठी उसळी दिसून आली:
- FTSE 100 (UK): ४.६% ने वाढला (३५२ पॉईंट्सने वाढ)
- DAX (Germany): ५.८% वाढ
- CAC 40 (France): ५.८% वाढ
- S&P 500 (US): तब्बल ९.५% वाढ
- Nikkei (Japan): ७.२% वाढ
- Kospi (South Korea): ५% पेक्षा अधिक वाढ
युरोपियन युनियनने देखील आपले प्रतिशोधात्मक टॅरिफ्स स्थगित केले. यामुळे युरोची किंमत डॉलरच्या तुलनेत १.१% ने वाढून $1.108 झाली. यामुळे युरोपियन देशांमध्ये व्यापारवाढीस प्रोत्साहन मिळण्याची शक्यता आहे.
एकीकडे टॅरिफ्सवर स्थगिती दिली गेली असली तरी चीनसाठी मात्र शुल्क वाढवून १२५% करण्यात आले. परिणामी चीनने देखील अमेरिकन वस्तूंवर ८४% पर्यंतचे शुल्क लागू करत प्रत्युत्तर दिले आहे. या गोष्टींमुळे चीन-अमेरिका व्यापार युद्ध पुन्हा उफाळण्याची शक्यता आहे.
या अचानक निर्णयामुळे अनेक राजकीय प्रतिक्रिया उमटल्या. डेमोक्रॅटिक सिनेटर अ‍ॅडम शिफ यांनी आरोप केला की ट्रम्प प्रशासनातील कोणीतरी आतल्या माहितीचा फायदा घेऊन बाजारात शेअर्स खरेदी-विक्री केली असावी. त्यांनी याची चौकशी करण्याची मागणी केली आहे.
ट्रेड तणावामुळे इंधन दरात घसरण झाली आहे. कच्च्या तेलाच्या किंमतीत सुमारे १% घट झाली. यामुळे ओपेक देशांसाठी आर्थिक आव्हाने वाढण्याची शक्यता आहे.
शेअर बाजारात सध्या उसळी असली तरी दीर्घकालीन अस्थिरता कायम आहे. गुंतवणूकदार अजूनही सावधगिरीने व्यवहार करत आहेत. ट्रम्प यांच्या अचानक निर्णय पद्धतीमुळे धोरणात्मक स्पष्टता नसल्याचा आरोपही होत आहे.